مقدمه
صنعت پتروشيمي كه
امروزه يكي از صنايع مادر به شمار مي رود صنعتي است كه در آن با انجام واكنش ها
فيزيكي و شيميايي بر روي هيدروكربن هاي سبك نفتي مي توان به موادي با ارزش افزوده
چندين برابر نسبت به مواد اوليه رسيد ميزان ارزش افزوده رابطه مستقيمي به درجه
پيچيدگي عمل و مراحل تبديل چه از نظر انجام واكنش و چه از نظر ساير مسائل جنبي
دارد . به عنوان مثال به مراحل مختلف تهيه و توليد پوشاك از ماده اوليه نفت خام
اشاره مي كنيم ( نفت خام - برش نفتا –
اتيلن – اتيلن گلايكول - الياف پلي استر –
پوشاك ) محصولات توليدي اين صنعت برخي به عنوان ماده اوليه در صنايع پايين دستي
مورد استفاده و عده اي به صورت مواد نهايي در اختيار مصرف كننده قرار مي گيرد
صنايع پايين دستي و وابسته به صنعت پتروشيمي در مقايسه با صنايع ديگر از نظر
اشتغال زايي و ايجاد كار دامنه گسترده تري دارد و به نحوي است كه براي واحدهاي
توليد كوچك (با سرمايه كم ) و واحدهاي توليدي بزرگ ( با سرمايه هاي كلان ) امكان
ايجاد كار و فعاليت وجود دارد . فرآورده
هايي پتروشيميايي با توجه به تعداد و تنوع ويژگي ها در رفع بسياري از احتياجات
روزمره سهم بسزايي دارا مي باشد . از جمله
در ساخت و توليد مواد دارويي ، غذايي ، پوشاكي ،رنگ و نقاشي ،الكترونيكي ،
كشاورزي ، بهداشتي و غيره كاربرد دارد .
تاريخچه صنايع پتروشيمي
در جهان :
پس از 60 سال بهره
برداري از نفت ( 1920 ميلادي ) تصور و پيش بيني استفاده عملي از هيدروكربن هاي
نفتي به عنوان مواد اوليه شيميايي صورت پذير
نگرديده بود . تا اينكه براي اولين بار صنعت پتروشيمي در آمريكا پا به عرصه
وجود گذاشت و آمريكايي ها اصطلاح (پتروكميكالز) را براي مواد حاصله از نفت ،
معمول نمودند . و بعدا ً در اروپا و ممالك ديگر استفاده از مواد نفتي به عنوان
مواد خام اوليه شروع گرديد.
توسعه و گسترش صنايع
پتروشيمي در دهه 1970 ميلادي در تمام مناطق جهان ادامه داشته به نحوي كه در سال
1977 ميلادي تقسيم بندي توليد مواد اوليه بنيادي صنايع پتروشيمي در جهان به صورت
زير در آمده است . آمريكا 36 درصد – اروپاي غربي 35 درصد - ژاپن 13 درصد – اروپاي شرقي 11 درصد و ممالك
ديگر5 درصد مواد بنيادي شامل متانول ،اتيلن ، پروپيلن ، بوتادين ، بنزن ،
پاراكسلين و ارتواكسلين ميگردد .
در زمان جنگ يعني سال
1942 ميلادي بيشتر تغييرات و تبديلات مربوط به تهيه تولوئن جهت تبديل به تري نيترو
تولوئن ( TNT )
بود اما پس از جنگ كه بازارهاي نظامي از بين رفت و در نتيجه شركت ها يا كمپاني
هايي كه تا آن زمان احتياجات مصرفي زمان جنگ را از صنعت پتروشيمي تهيه مي نمودند
به توليد محصولات جديدي از قبيل رنگ ها ، حلال هاي آبي ، دترجنت ها ، پليمر ها ،
حشره كش ها ، داروها ، كودهاي شيميايي و
بالاخره مواد واسطه اي براي تهيه ساير فرآورده هاي شيميايي پرداخت .
برخي از شركت هاي مهم
پتروشيمي در جهان عبارتند از آلمان ] فاربن فابريكن – بايروفاربورك هوخست ، باديش آنيلين و سود افابريك
BASF [ ، آمريكا ] شركت آلايد كميكال ،شركت آموكوانترناسيونال ، شركت بي . اف- گودريچ [
، ايتاليا ] مونتهكاتيني[ ژاپن ] شركت ميتسوئي و شركا MBK ، شركت ميتسوئي پترو كميكال [
فرانسه ]
رن پولن ، نفتاشيمي – كارخانه لاورا[ .
مروري بر صنعت پتروشيمي
در ايران
با توجه به اهميت صنعت
پتروشيمي و نقشي كه اين صنعت از نظر اقتصادي و سياسي و فني
مي تواند براي مملكت داشته باشد براي اولين مرتبه در سال 1343 شمسي صنايع پتروشيمي
ايران وابسته به شركت ملي نفت ايران تشكيل شد و فعاليت هاي خود را در اين زمينه آغاز
نمود .
كشور ما به لحاظ ذخاير
نفتي چهارمين و به لحاظ منابع گازي دومين كشور جهان است . وفور و ارزاني مواد پايه
نفتي در ايران مي تواند موجب كسب ارزش افزوده اي بالغ بر 15 برابر ارزش نفت خام و
گاز گردد .
تنوع فراوان فرآورده
هاي صنايع پتروشيمي و همچنين قابليت جايگزيني اين فرآورده ها با فرآورده هاي طبيعي
و نيز امكان توليد انبوه و سريع آن موجب شده است كه توسعه و گسترش اين صنعت از
اولويت خاصي در برنامه هاي عمران كشور برخوردار گردد .
صنايع پتروشيمي در
ايران از نظر طبقه بندي مواد شامل 2 رشته يا شاخه اصلي است :
1-
توليد كودها شيميايي
2-
توليد مواد شيميايي
دستگاه تبديل با اكسيژن يا بخار آب
دستگاه عاري كردن از گوگرد
متانول
گازهاي سنتزي
گازهاي
طبيعي
آمونياك
كودهاي هيدروژن
مختلف
اوره
شمايي از فرآيند توليدي مواد پتروشيميايي
توليد كود هاي شيميايي
با هدف بهبود كمي و
كيفي محصولات كشاورزي از طريق تقويت خاك با افزايش تركيبات مختلف معدني و آلي
احداث صنايع پتروشيميايي در ايران مورد
توجه قرار گرفت .
نخستين گام براي اين
منظور تأسيس كارخانه كود شيميايي شيراز در سال 1338 بود. در حال حاضر كودهاي شيميايي توليدي در ايران از
نظر نوع عنصر تأمين كننده براي خاك شامل :
1- كودها ازته 2- كودهاي فسفاته 3- كودهاي سولفاته 4- كودهاي پتاسه .
كودهاي ازته :
با توجه به اهميت حضور
ازت در خاك جهت رشد غلات و نباتات كودهاي شيميايي ازت دار نظير نيترات آمونيوم ،
اوره و آمونياك خالص مورد استفاده قرار مي گيرد . در سال 1373 گازهاي موجود در
صنايع پتروشيمي شيراز و رازي داراي ظرفيت توليد ساليانه 2610 هزار تن كود شيميايي
ازت دار معادل اوره ، نيترات آمونيوم و محلول آمونياك بودند .
كودهاي فسفاته
منبع اصلي توليد اين
نوع كود سنگ معدني فسفات مي باشد و در نتيجه تهيه و توليد آن با توجه به نقش حياتي
كودهاي فسفاته در كشاورزي اهميت استراتژيك آن به علت محدوديت ذخاير جهاني فسفات
قابل تحمل خواهد بود . در سال 1373 با توسعه واحد توليد DAP در مجتمع پتروشيميايي رازي ظرفيت
توليد شيميايي فسفاته در اين واحد به ساليانه 250 هزار تن رسيده است.
گاز سوخت
واحد اسيد نيتريك
اسيد نيتريك 
واحد آمونياك
گازهاي طبيعي
واحد نيترات آمونيوم
نيترات آمونيوم
واحد اوره
اوره
آمونياك
نمايي از مجتمع هاي پائين دستي
آمونياك
سنتز برخي مواد براي
كشاورزي :
جهت صنعتي نمودن يا
مكانيزه كردن كشاورزي بايد روش ها و برنامه هاي مخصوصي مورد توجه قرار گيرد .
آمريكائي ها نشان داده اند كه در كشاورزي مدرن ، كارخانجات و صنايع رل مهمي را ايفاء مي نمايند . زيرا
قسمتي از فرآورده هاي اين صنايع ،كودها ، كليت ها ] [chelating Agentor Ligand و مواد مختلف ديگر از قبيل حشره كش هاست كه در بالا بردن سطح توليد محصول
تأثير زيادي دارد . طبق آماري كه بدست آمده است جمعيت جهان رد فاصله زماني 1960 – 1965ميلادي به ميزان 11.5 درصد افزايش يافته است. در صورتي كه آمار مربوط به مقدار توليد مواد
غذائي در اين فاصله زمان فقط 6.5 درصد فزوني نشان مي دهد . يكي از راههاي رسيدن به اين تعادل
بالابردن سطح توليد مواد غذائي است كه آن هم جز با استفاده از روش هاي نوين
كشاورزي ميسر نمي باشد .
استفاده از كودهاي شيميايي در زراعت از سال 1905 ميلادي در
جهان شروع گرديده است . مقدار مصرفي اين
:: برچسب‌ها:
توليد نيترات آمونيوم ,
:: بازدید از این مطلب : 142
|
امتیاز مطلب : 0
|
تعداد امتیازدهندگان : 0
|
مجموع امتیاز : 0
عضو شوید
عضویت سریع
آمار مطالب
آمار بازدید
